Ceza davaları sonucunda uygulanan yaptırımlar çoğu kişi için merak edilenler arasında yer alır. Mahkemece hükmedilen hapis cezaları bu tür davalarda özgürlüğü kısıtlayıcı özellikler taşıması bakımından dikkat çeker. Türk Ceza Kanunu 46. Maddesi kapsamında hapis cezaları ağırlaştırılmış müebbet, müebbet ve süreli olarak ayrılır.
TCK 48 uyarınca müebbet hapis cezaları ile ilgili açıklamalara yer verilirken bu cezalar hukukun suç olarak kabul ettiği eylemler karşısında uygulanmaktadır. Suç işleyen bir kişi kanun uyarınca cezalandırılır. Mahkemenin suça istinaden hürriyeti kısıtlayıcı nitelikte ceza vermesi kanuna aykırı eylemler neticesinde olur. Hapis cezası alan kişi kural olarak cezasını ceza infaz kurumunda çeker.
İstisnai hallerin varlığı söz konusu ise hapis cezası ceza infaz kurumu dışında da infaz edilebilir. Hapis cezası verilen kişi ıslah edilmek istenir. Suçu işleyenin caydırılması ya da yeniden suç işlemesinin önüne geçilmesi maksadı ile uygulanan hapis cezası, suçu işleyenin kusur oranları dikkate alınarak tayin edilmektedir. Bir suçun yaptırımı hapis cezası olurken bunun alt ve üst sınırları bulunur.
Suç işlenirken kullanılan araçlar, suçun işlenme şekli, suçun işlendiği yer, suçun konusu, suç sebebi ile ortaya çıkan zarar, sanığın hangi amaçla suçu işlediği gibi çok sayıda kriter verilecek ceza sırasında ise dikkate alınır. Bu kapsamda da orantılılık ilkesi göz ardı edilmez. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, müebbet hapis cezası ve süreli hapis cezası bir suça istinaden uygulanabilen ceza türleri arasında yer alır.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ise hükümlünün yaşamı boyunca süren bir yaptırımdır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının ağır bir yaptırım olması, kişi özgürlüğünü yaşam boyu kısıtlayan özellikleri bu tür cezaların hangi suçlar işlendiği takdirde uygulanacağı konusunun merak edilmesine yol açar.
Ceza kanunu, kamu düzeninin korunması, güvenliğinin sağlanması, toplum barışının devam ettirilebilmesi, kişi hak ve özgürlüklerinin korunarak güvence altına alınabilmesi amacı ile oluşturulur. Ceza kanunu aracılığı ile suç işlenmesinin önüne geçilmek istenir. Bir kimse suç işlediğinde işlenen fiilin ağırlığı dikkate alınır.
Eylemin ağırlığı kapsamında da uygulanacak ceza ve güvenlik tedbiri orantılı olmak zorundadır. Bir suç karşılığında verilen ceza hapis olabileceği gibi adli para cezası da olabilir. En ağır suçlar için öngörülen ceza türü ise ağırlaştırılmış müebbet hapis olur. Bu cezanın en önemli özelliği ise yaşamı boyunca insan hürriyetini kısıtlamasıdır.
Yazımızın içeriğinde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının hangi suçlar karşısında uygulandığı, tanımı, özellikleri, ceza süresi gibi çok sayıda ayrıntıya yer verilirken uygulanma şekli ve müebbet hapis cezasından ne gibi farklılıkları olduğuyla ilgili bilgilere de değinilecektir.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezası Tanımı ve Özellikleri
Bir suça istinaden uygulanabilen hapis cezası türlerinden biri de ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır. Bu ceza çeşidinde sanık hakkında hükmolunan ceza ömür boyu sürerken sıkı güvenlik rejimi uyarınca hareket edilir. Türk Ceza Kanunu 47. Maddesi uyarınca bu tür cezalar verilir. Toplum düzeninin bozulması durumunda ceza verilir.
Toplum düzenini en çok bozduğu varsayılan suçlar için ağırlaştırılmış müebbet hapis cezaları uygulanır. Toplum düzeninin bozulması devletin varlığını tehlikeye düşüreceğinden bu durum istenmez. Kanun koyucu ceza davaları kapsamında uygulayacağı yaptırımlarla toplumsal yaşamın nizam içinde sürmesini ister.
Kanunun öngördüğü suçları işleyen faile ceza verilirken suçun maddi ve manevi unsurlarının varlığı dikkate alınarak yaşam boyu sürecek biçimde hapis cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis şeklinde verilmektedir. İlk derece ceza yargılamasında kanunun öngördüğü ceza süresi bakımından en ağır suçlara Ağır Ceza Mahkemesi kanalı ile yaptırım uygulanır.
Üst sınırı 10 yıldan çok olan bütün suçlar için Ağır Ceza Mahkemeleri görev alır. Bu mahkemelerde ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve 10 yıldan fazla hapis cezaları verilebilmektedir. Ağır Ceza Mahkemeleri diğer mahkemelere kıyasla daha geniş yargılama yetkisine sahip olur. Bu mahkemelerde bir başkan ve yeteri kadar üye görev alır.
Duruşmalarda mahkeme başkanı ve iki üyeden meydana gelen mahkeme heyeti hazır bulunmak zorundadır. Buna ilaveten savcılık makamının katılımı da zorunlu tutulmaktadır.
Ağır Ceza Mahkemelerinin kararları müzakere yolu ile alınmaktadır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun vasıtası ile düzenlenmiş olan infaz rejimi kapsamında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan faillerin diğer infaz rejimlerinden ayrı bir infaz rejimine tabi olduğu görülür.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan hükümlüleri eşi-alt soyu-üst soyu ve vasisi ziyaret edebilirken farklı bir infaz rejimi uyarınca hüküm giyenlerin üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile akraba olmasalar dahi ismini verecekleri üç kişi tarafından ziyaret edilebilmeleri mümkündür.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan failler için sosyal izolasyondan da söz edilebilir. Bu tür bir ceza alan failin cezaevinde çalışmasına izin verilmezken cezaevindeki sosyal aktivitelerden de yararlanamadıkları görülür.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezası Kaç Yıldır?
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, sanığın yaşamı boyunca sürer. Bunun yanı sıra koşullu salıverilme hükümleri kapsamında sanık cezasının belirli bir süresini iyi halli olarak geçirdiğinde salıverilebilir.
- Koşullu salıverilme hükümleri uyarınca cezasının 30 yılını yüksek güvenlikli ceza infaz kurumunda iyi halli olarak geçiren sanık bu haktan yararlanabilmektedir.
- Buna ilaveten sanık hakkında birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ya da müebbet hapis cezası varsa ceza infaz kurumunda iyi halli olarak geçirilecek 36 yılın ardından koşullu salıverilme hükümleri uygulanabilmektedir.
- Sanık hakkında bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ve süreli hapis cezasına hükmedildiğinde ise ceza infaz kurumunda en fazla 36 yılın geçirilmesi gerekir.
- Suç işleme maksadı ile örgüt kuranlar ya da örgüt faaliyeti kapsamında suç işleyenler için ceza infaz kurumunda iyi halli geçirilmesi gereken süre de 36 yıldır.
Ağırlaştırılmış Müebbet Ceza Süresi ve Uygulama Şekli
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan sanık, yaşam boyu ceza infaz kurumunda cezasını çeker. Bununla beraber cezaevinde belirli bir sürenin iyi halli olarak geçirilmesi koşullu salıverilme hükümlerinin uygulanabilmesine olanak tanır.
Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun uyarınca ve 107. Madde kapsamında koşullu salıverilme tedbirlerinin neler olduğu açıklanır. Öncelikle uygulama sürecinde mahkumun hakkında hükmolunan cezanın 30 yılını ceza infaz kurumunda geçirmesi zorunludur. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası sanığa yaşam boyu verilen bir ceza türüdür.
Bu tür bir suç işleyen kişiye verilen cezalar yüksek güvenlikli kapalı cezaevlerinde çekilmektedir. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan sanık hakkında kanun uyarınca gözlem yapılması gerekir. 60 günü geçmemesi gereken gözlem süresi söz konusu olurken cezanın infazı yapılırken aşağıdaki şekilde hareket edilmektedir:
- Cezanın infazı sırasında hükümlü tek kişilik odada kalır.
- Hükümlüye tanınan günde bir saat spor yapma ve açık havaya çıkma hakkı söz konusudur.
- Hükümlünün iyi hali, riskler ve güvenlik gerekçeleri kapsamında dikkate alınır; açık havada olma, spor yapabilme süresinde artma söz konusu olabileceği gibi bu süre sınırlandırılabilir.
- Hükümlünün bir sanat ve meslek etkinliğine yönelik imkanlar dahilinde izin alabilmesi mümkündür.
- Hükümlü 15 günde bir 10 dakikalık süre aşılmamak kaydı ile ve idare kurumunun uygun görmesi durumunda kurumun izin vereceği kişilere telefon edebilir.
- Hükümlünün 15 günde bir ve günde bir saati aşmamak koşulu ile alt soyu, üst soyu, vasisi ya da kardeşleri ve eşi tarafından ziyaret edilebilmesi mümkündür.
- Ceza infaz kurumu dışında hükümlü hiçbir şekilde çalıştırılamamakta ve kendisine izin verilmemektedir.
- Hükümlüye verilen cezaya hiçbir şekilde ara verilmesi de olanaklı değildir. Hükümlüyü ilgilendiren sağlık problemleri ceza infaz kurumunda giderilirken tıbbi ve teknik zorunluluklar söz konusu ise tam teşekküllü bir devlet hastanesinde yüksek güvenlikli ve tek kişilik mahkum koğuşlarında tedavi uygulanabilir.
Yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumları içerden ve dışardan güvenlik görevlileri tarafından korunur. Mahkumların firar etmesinin engellenmesi amacı ile teknik, mekanik, fiziki engellerle donatılan bu kurumlarda oda ve koridor kapıları her zaman kapalıdır.
Sıkı güvenlik rejimine tabi hükümlüler bu kurumlarda barınır. Kurum bireysel ya da grup halinde mahkumların iyileştirilmesi amacı ile çeşitli yöntemleri kullanır. En ağır suçlara verilen yaptırımlar söz konusu ise mahkumlar cezalarını burada çeker.
Ağırlaştırılmış Müebbet ile Standart Müebbet Arasındaki Farklar Nelerdir?
Türk Ceza Kanunu uyarınca işlenen suçlara çeşitli cezalar uygulanır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ve müebbet hapis cezası yaşam boyu süren bir ceza türüdür. Müebbet hapis cezası verilirken sanığın işlediği suça göre hareket edilir.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasının farkı infaz sürelerinde ortaya çıkar. Ağırlaştırılmış müebbet hapis için koşullu salıverilme süresi ise 30 yıldır. Müebbet hapis cezası verilen fail için geçerli olan koşullu salıverilme süresi 24 yıl olmaktadır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan fail için açık cezaevine geçiş mümkün olmaz.
Müebbet hapis cezası alanlar bakımından ise koşullu salıverilmeye 5 yıl kalmış ise açık cezaevine geçilebilmektedir. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının çekilme koşulları müebbet hapse göre daha zordur. Müebbet hapis cezasının verildiği suçlar aşağıdaki gibidir:
- Kasten öldürme,
- Düşmanla işbirliği,
- Savaşta yalan haber yayma,
- Askeri komutanlıkları gasp etme,
- Devletin güvenliğine karşı işlenen suçlar,
- Devlet güvenliğini ilgilendiren bilgilerin temin edilmesi,
- Gizli olması gereken bilgilerin açıklanması,
- Devlet hazinesine sadakatsizlik,
- Devlet sırlarından istifade etme.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilen suçlar ise aşağıdaki gibidir:
- İnsanlığa karşı işlenen suçlar,
- Nitelikli kasten öldürme suçu,
- Soykırım suçu,
- Cinsel saldırıya bağlı öldürme,
- İşkence,
- Ülkenin bütünlüğü ve devletin birliğine yönelik suçlar,
- Anayasal düzenin işleyişine karşı işlenen suçlar,
- Askeri ve siyasi casusluk suçu,
- Gizli kalması icap eden bilgilerin açıklanması suçu,
- Yasaklanmış bilgilerin casusluk yapma amacı ile açıklanması suçu,
- Yasaklanmış bilgileri askeri ve siyasi nedenlerle açıklama suçu.
Müebbet hapis cezasında olduğu gibi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasında da mahkumun gözleme tabi olması söz konusudur. Her iki durumda da gözlem süresi 60 günü geçmez. Gözlem, suçun işlenmesindeki özellikler dikkate alınarak yapılabileceği gibi gerekli görülmezse yapılmayabilir.
Gözlem merkezinde yapılan incelemenin ardından da hükümlünün dosyasının Adalet Bakanlığına gönderilmesi söz konusu olur. Hükümlü hangi ceza infaz kurumuna gönderilecekse dosyasına göre bunu Bakanlık belirler.
Müebbet hapis cezasında koşullu salıverilme süresi de değişiklik göstermektedir. Müebbet hapis cezası alan sanık koşullu salıverilme süresinin 2/3’ünü iyi halli şekilde yüksek güvenlikli ceza infaz kurumunda geçirdiğinde koşullar varsa kişiliğine, tutum ve davranışlarına uygun diğer ceza infaz kurumlarına gönderilebilir.
Hangi Suçlarda Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası Verilir?
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası kişi özgürlüğünü yaşam boyu kısıtlayan bir yaptırım türüdür. Bu cezaya hükmolunduğunda sanık koşullu salıverilme hükümlerini yerine getirdiğinde bu haktan yararlanabilmektedir. Birçok suç için verilebilen ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlarında çekilir. Aşağıda değinilen suçlar işlendiği takdirde mahkeme ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmeder:
- İnsanlığa karşı işlenmiş olan suçlar,
- Nitelikli kasten öldürme,
- Soykırım yapma,
- Cinsel saldırı sebebi ile öldürme,
- İşkence yapma suçu,
- Ülke bütünlüğü-devletin birliğine karşı işlenen suçlar,
- Anayasal düzene karşı işlenecek suçlar,
- Askeri ve siyasi casusluk yapma suçu,
- Gizli kalması gereken bilgileri açıklama suçu,
- Yasaklanan bilgileri casusluk maksadı ile açıklama suçu,
- Yasaklanan bilgileri askeri ve siyasal nedenlerle açıklama suçu.
Türk Ceza ve İnfaz Hukukunda Ağırlaştırılmış Müebbet Cezası
Türk Ceza Kanunu en ağır ceza olarak ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını uygun görür. Ceza verilirken işlenen suçun niteliğine göre hareket edilir. Sıkı infaz rejiminin uygulandığı bu tür suçlarda infaz rejimi ceza süresi boyunca devam eder.
Mahkum cezaevinden dışarı çıkarılmadığı gibi, ziyaretçi kabulü, dışarı ile temas konusunda bazı kısıtlamaların olması, mahkuma izin verilmemesi, cezaevlerinin özel kısımlarında bu tür mahkumların cezalarını çekmesi gibi çeşitli uygulamalar söz konusu olur.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan mahkumlar için sıkı bir sosyal izolasyondan söz edilebilir. Kısıtlı haklara sahip olan bu tür hükümlüler koşullar varsa ve kanunun öngördüğü süreyi yüksek güvenlikli ceza infaz kurumunda çektikleri takdirde koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanabilmektedir.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezasının Hukuki Sonuçları ve Mahkumun Durumu
Ağırlaştırılmış müebbet cezası mahkum açısından yaşam boyu süren bir cezadır. Türk Ceza Kanunu kapsamında en ağır yaptırımların uygulandığı görülürken mahkumun çeşitli kısıtlamalara tabi olması söz konusudur.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, kanunun yanı sıra Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan yönetmelikte yer alan sıkı güvenlik rejimi uyarınca çekilir. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan bir mahkum kanunda öngörülen süreyi iyi halli olarak geçirdiği takdirde koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanabilir. Bunun gerçekleşebilmesi için mahkumun kanun tarafından belirlenmiş olan koşulları yerine getirmesi zorunludur.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan mahkum yüksek güvenlikli ceza infaz kurumuna alınmadan önce gözlemlenir. Mahkumun gözlem süresi 60 günü geçmez. Mahkum daha sonra yüksek güvenlikli bir ceza infaz kurumuna yaşam boyu cezasının infazı için konur.
Bu tür ceza infaz kurumları teknik, mekanik, fiziki, teknolojik yönlerden sıkı güvenlik tedbirleri altında korunmaktadır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezaları mahkum açısından oldukça ağır bir yaptırımdır. Ceza infaz kurumunda 30 yıl cezasını çeken mahkumlar için koşullu salıverilme hükümleri şartlar oluşmuş ise uygulanabilmektedir.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezasına İtiraz ve Temyiz Süreci
İtiraz bir kanun yoludur. Hakim kararlarına karşı ve kanunun açıkça belirttiği durumlarda mahkeme kararları üst merciye başvurulmak sureti ile yeniden ele alınabilir. İtiraz kanun yoluna başvurulduğunda ise sanığın aleyhinde verilen kararın kesinleşmesi engellenir. İtiraz kanun yoluna başvurabilecekler aşağıdaki şekilde sıralanır:
Mahkemenin ve hakimin kararlarına karşı aşağıda sayılan kişiler başvuru yapabilir:
- Cumhuriyet savcısı,
- Şüpheli,
- Sanık,
- Katılan,
- Katılan sıfatını alabilecek surette suçtan zarar gören.
Cumhuriyet savcısının kararlarına karşı ise aşağıdaki kişiler başvuru yapabilir:
- Mağdur,
- Suçtan zarar gören,
- Şüpheli.
İtiraz kanun yoluna başvurabilecekler arasında vekil tayin edilen avukat, şüpheli veya sanığın kanuni temsilcisi-eşi de bulunur.
a) İtiraz Süreci ve Şartları
Mahkemenin verdiği kararın ardından karar tefhim ve tebliğ edildikten sonra iki haftalık süre içinde itiraz kanun yoluna başvurulabilir. İtiraz hakkına sahip olanın yokluğunda verilen kararlar için tebliğ tarihi itiraz süresinin başlangıcı kabul edilir.
Kararın yüze karşı okunduğu durumlarda ise tefhim (öğrenme) günü itibarı ile itiraz süresi de başlamış olur. Tutuklu bulunan sanık ya da şüphelinin zabıt katibine ya da tutuklu olduğu ceza infaz kurumuna beyanda bulunması ya da dilekçe yazması gerekir.
Dilekçe verirken hangi mahkeme karar almış ise o mahkemeye itiraz dilekçesi verilmelidir. Dilekçe içeriğinde ise itiraz edilen kararın açık bir biçimde belirtilmesi gerekir. İtiraz edenin dilekçede imzası bulunmalıdır. Ağır Ceza Mahkemesine ağırlaştırılmış müebbet ya da müebbet hapis cezaları nedeni ile yapılacak itirazlarda incelemeyi numara olarak kararı veren mahkemeyi izleyen Ağır Ceza Mahkemesi yapmaktadır.
Naip hakim kararları için itiraz yapılacağı zaman mensup oldukları Ağır Ceza Mahkemesi başkanı incelemeyi yapar. Bulunulan yerde tek Ağır Ceza Mahkemesi olması durumunda ise en yakın Ağır Ceza Mahkemesi incelemeyi yapar. İtiraz kanun yoluna başvurulması kararın infazı yönünde bir engel teşkil etmemektedir. Mahkeme kararları uyarınca itiraz yapılabilmesi kanunda açık bir hüküm varsa mümkündür.
b) Temyiz Başvurusu
Ceza davasının taraflarına tanınan olağan kanun yollarından biri de temyizdir. İstinaf mahkemesinin bozma kararları dışındaki hükümlerin hukuki açıdan incelenmesi bu yolla olur. Temyiz ile üst mahkemeye yeni bir dava açılmış olur.
İstinaf ceza dairelerinin kararlarını temyiz mahkemesi olan Yargıtay yapar. Temyiz süresi ise istinaf mahkemesi tarafından alınmış kararın gerekçeleri ile tebliğ edilmesinin ardından iki hafta olarak belirlenmiştir. Temyiz süresi mahkemenin gerekçeli kararını tebliğ etmesi ile başlar.
Temyiz başvurusunu davanın tarafları yapabilir. Sanık veya sanık adına yasal temsilciler bu başvuruyu yapabilir. Davaya müdahil olanların da temyiz başvurusu yapma hakkı bulunur. Katılan olabilme koşullarını taşıyan ve suçtan zarar görenler de bu hakka sahiptir.
Sanığın lehine ya da aleyhine olacak biçimde Cumhuriyet savcısının da temyiz başvurusu yapma hakkı vardır. Temyiz başvurusu yapılacağı zaman temyiz dilekçesi hazırlanır. Hükmü veren İstinaf Mahkemesi ceza dairesine sunulması gereken bu dilekçede temyiz nedenlerinin belirtilmesi gerekir.
Temyiz başvurusunu sanık yapacağı zaman cezaevinde hükümlü ya da tutuklu ise bulunduğu cezaevi müdürlüğüne dilekçe verebilir. Başvuru sahibinin temyiz sebebini belirtme yükümlülüğü vardır. Neden gösterilmeden yapılacak bir başvuru Yargıtay tarafından usulden reddedilir.
Süresi içinde yapılacak bir temyiz başvurusu hükmün kesinleşmesi yönünde engel teşkil eder. Temyiz incelemesi yapılırken kural olarak dosya üzerinden gidilir. 10 yıl ve üzerinde verilen cezalar için Yargıtay gerekli görürse duruşma yapabilir.
Ağırlaştırılmış Müebbetle Hükümlülerin Cezaevi Koşulları
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun uyarınca ve 9. Madde kapsamında yüksek güvenliğe sahip kapalı infaz kurumlarında infaz edilmektedir.
- Bu tür ceza infaz kurumları iç ve dış güvenliğe sahiptir,
- Firara karşı teknik, mekanik, elektronik ve fiziki engellerle korunurlar,
- Oda ve koridor kapıları sürekli olarak kapalıdır,
- Sıkı güvenlik rejimine tabi hükümlüler bir veya üç kişilik odalarda barınır.
Ağırlaştırılmış Müebbet Mahkumlarının Hakları Nelerdir?
- Hükümlüye açık havada olma ve günde bir saat spor yapma hakkı tanınabilir,
- Günde bir saat spor yapma, açık havada bulunma hakkı; hükümlünün durumuna bağlı olarak uzatılabileceği gibi kısaltılabilir,
- Bulunulan kurumun izin verdiği ölçüde hükümlü için sanat ve meslek etkinliği uygulanabilir,
- Hükümlünün cezası kesintisiz olarak infaz edilir, hiçbir surette kesinti yapılmaz,
- Bireysel olarak ya da grup halinde iyileştirme yöntemleri hükümlüler için uygulanabilir,
- İdare kurumunun izin vermesi durumunda 15 günde bir hükümlü 10 dakika telefon görüşmesi yapabilir,
- 15 günde bir günde 1 saati geçmemek kaydı ile hükümlünün eşi-alt soyu-üst soyu-vasisi-kardeşleri kendisini ziyaret edebilir,
- Hükümlünün ceza infaz kurumu dışında çalıştırılması ya da izin verilmesi hiçbir şekilde mümkün değildir,
- Ceza infaz kurumu iç yönetmeliğinde yer almayan herhangi bir spor ya da iyileştirme faaliyetine hükümlü katılamaz.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezasında İndirim ve Koşullu Salıverilme
Ağırlaştırılmış müebbet cezası alan mahkumlar, cezasının 30 yılını ceza infaz kurumunda çektiklerinde koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanabilmektedir. Müebbet hapis cezası alanlar için bu süre 24 yıl olurken süreli hapis cezasına çarptırılanlar için koşullu salıverilme süresi cezalarının 2/3’ünü ceza infaz kurumunda çekmeleri ile geçerli olur.
Koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanmak isteyen mahkumun şartları sağlaması gerekir. Mahkum kurumda cezasını çekerken iyi halli olmak zorundadır.
- Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alanlar ya da müebbet hapis cezası ile ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alanlar 36 yılını ceza infaz kurumunda iyi halli şekilde geçirmelidir.
- Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis ve süreli hapis cezası alanların da 36 yıl iyi halli olarak ceza infaz kurumunda bulunması gerekir.
- Suç işleme maksadı ile örgüt kuranlar ya da örgüt faaliyetleri kapsamında suç işleyenler ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası aldıklarında 36 yıl iyi halli olarak cezalarını çekmelidir.
- Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis söz konusu ise ya da ağırlaştırılmış müebbet ve müebbet hapis cezası almışlarsa 40 yıl ceza infaz kurumunda iyi halli olmalıdırlar.
Koşullu salıverilme süresinin hesaplanmasında mahkumun 15 yaşını doldurana kadar cezaevinde geçireceği bir günlük süre iki gün olarak hesaplanmaktadır.
Koşullu salıverilme hükümleri uygulandığında hükümlü infaz kurumunda öğretilen bir mesleği ya da sanatı kamu kurumunda icra etmek için ücret karşılığı çalıştırılabilir. 18 yaşın altındaki hükümlüler denetim süresindeyken eğitimleri devam ediyor ise ve şartlar varsa barınma imkanı olan bir kurumda bunu sürdürebilirler.
İnfaz hakiminin gerekli görmesi durumunda denetim süresindeyken hükümlüye rehberlik etmek üzere bir uzmanın görevlendirmesi mümkündür.
Hükümlü belirli bölgelere gitmeme konusunda kısıtlanabilir.
Koşullu salıverilen hükümlü denetim süresi içindeyken kasıtlı olarak suç işlerse ya da yükümlülüklerini yerine getirmediğinde hükümler ortadan kaldırılabilir.
Hükümlünün belirlenen programlara katılma yükümlülüğü olur.
Ceza indirimi 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 62. Maddede düzenlenir. Failin yararına olmak kaydı ile cezayı hafifleten nedenlerin varlığı durumunda ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine müebbet hapis cezası verilebilmektedir.
Ceza indirimi uygulanacağı zaman TCK ‘da işlenen eyleme öngörülen cezanın alt ve üst sınırına bağlı olarak ceza miktarı belirlenmektedir. Bu kapsamda ise aşağıdaki kriterler dikkate alınır:
- İşlenen suçta kasıt olup olmadığı,
- Taksirle işlenip işlenmediği,
- Suçun nitelikli hallerinin olup olmadığı,
- Suçun işlenme biçimi,
- Suçun işlenme zamanı,
- Suç işlenirken kullanılan araçlar,
- Teşebbüs,
- Zincirleme suç,
- İştirak, yaş küçüklüğü, haksız tahrik, akıl hastalığı, iyi halin varlığı gibi unsurlar da dikkate alınır.
Sıkça Sorulan Sorular
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezası Ne Demek?
Türk Ceza Kanunu kapsamında hukuka aykırı bir eylem gerçekleştirildiğinde cezalandırılır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası en ağır suçlar işlendiğinde verilen ve kişi hürriyetini kısıtlayıcı nitelikte olan cezalardır. Bu cezalar yaşam boyu sürmesi bakımından oldukça ağırdır.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezası Ömür Boyu Hapis midir?
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan sanık yaşam boyu hapis cezasına çarptırılır. Koşullar sağlandığında koşullu salıverilme hükümleri bu tür bir ceza alan sanıklara da uygulanabilir.
Hangi Suçlar İçin Ağırlaştırılmış Müebbet Cezası Uygulanır?
- İnsanlığa karşı işlenmiş olan suçlar,
- Nitelikli kasten öldürme,
- Soykırım,
- Cinsel saldırıya sebebi ile öldürme,
- İşkence etme,
- Ülkenin bütünlüğü ve devletin birliğine yönelik suçlar,
- Anayasal düzenin işleyişine karşı işlenmiş suçlar,
- Askeri ve siyasi casusluk,
- Gizli kalması gereken bilgileri açıklama,
- Yasaklanmış bilgileri casusluk yapma amacı ile açıklama,
- Yasaklanmış bilgilerin askeri ve siyasi nedenlerle açıklaması suçu.
- Ağırlaştırılmış Müebbet Cezası Standart Müebbet Cezasından Daha mı Sıkıdır?
- Standart müebbet hapis cezasına kıyasla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının daha sıkı şartlarda çekildiği görülür.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezası Standart Hapis Cezasından Daha mı Uzundur?
Ağırlaştırılmış hapis cezası en ağır yaptırımları içerir. Bu sebeple de yaşam boyu sürer. Standart hapis cezasına kıyasla bu tür cezalar daha uzundur.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezası Kararı Temyiz Edilebilir mi?
Ceza davasına taraf olanlar açısından tanınmış olan hukuki haklardan biri de temyizdir. Ceza davasının tarafları olağan kanun yollarından biri olan temyiz başvurusunu kendilerine tanınan hukuki süre içinde yapabilir.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezasında Şartlı Tahliye (Koşullu Salıverilme ) İmkanı Var Mı?
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan sanıklar için cezasının 30 yılını ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra şartlar sağlanmış ise koşullu salıverilme hükümleri uygulanabilir.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezasında Erken Salıverilme Mümkün Mü?
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasında ceza infaz kurumunda 30 yıl cezasını çeken sanık hakkında şartlar varsa koşullu salıverilme hükümleri uygulanabilir. Bu tür bir cezada erken salıverilme yapılmaz.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezası Çeken Mahkumlar Ceza İnfaz Kurumunda Hangi Haklara Sahiptir?
Hükümlü günde bir saat spor yapabilir ve açık havada bulunabilir. Bu sürede uzama ya da kısalma hükümlünün iyi haline bağlı olarak değişebilir. 15 günde bir 10 dakika kurumun izin verdiği kişilerle telefonda görüşebilir. 15 günde bir saat, kanunda izin verilen kişilerle görüşme yapabilir. Ceza infaz kurumu dışında bir yerde çalıştırılamaz. Cezasına ara verilmesi de mümkün değildir.
Ağırlaştırılmış Müebbet Ceza Kararını Hangi Mahkeme Verir?
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını Ağır Ceza Mahkemesi verir. Bu mahkemelerde karar müzakere usulü ile alınır. Bir hakim ve yeteri kadar üye Ağır Ceza Mahkemelerinde görev alır. Savcılık makamı da yargılamaya katılır.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezasında İndirim Uygulanabilir Mi?
Failin geçmişi, sosyal ilişkileri, suçun işleniş biçimi, suçta kast olup olmadığı, failin yargılama sürecindeki pişmanlık belirtileri, iyi hali, cezanın failin geleceği üzerindeki etkileri gibi kriterler dikkate alınarak ağırlaştırılmış müebbet hapis cezalarında indirim yapılabilmesi mümkündür.
Ağırlaştırılmış Müebbet Cezasının İnfazı Nasıl Yapılır?
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan fail, cezasını yüksek güvenlikli ceza infaz kurumunda yaşam boyu çeker. Belirli bir süre ceza infaz kurumunda kaldıktan sonra şartlar varsa koşullu salıverilme hükümleri de bu tür suçlarda uygulanabilmektedir. Fail, ceza infaz kurumuna yerleştirilmeden önce bir süre gözlemlenir. Gözlem süresi 60 günü geçemez. Gözlemin ardından da Bakanlık tarafından kendisine uygun ceza infaz kurumuna gönderilir.