Yetkili makamlara asılsız olmasına rağmen bir suç işlediği yönünde bildirim yapan kişi suç işlemiş olur. Suça iştirak ettiğini ya da suç işlediğini bildiren fail, TCK 270 kapsamında ceza alır. Suçluyu kayırma suçu ise suç işlemiş olan birinin yakalanması, tutuklanması ya da yargılanmasını engellemek amacı ile imkan yaratılmasıdır.
Suç üstlenme suçuyla kişi ilgili mercilere doğru beyanda bulunmaz. Gerçek dışı bilgiler vermek sureti ile ilgili makamları yanıltır. Fail işlenmiş bir suç sebebi ile doğru bilgi vermeyeceği gibi işlenmemiş bir suça istinaden de bunu yapabilir.
Fail bilerek ve isteyerek hareket etmiş olmalı ve üstlendiği suça yönelik gerçek dışılık olmalıdır. Suça ait manevi unsurun varlığından söz edilebilmesi için genel kast yeterli olmaktadır. Fail gerçeğe uygun olmayan beyanını ilgili mercilere bildirdiğinde suç işlenmiş olur.
Suçluyu kayırma suçunda ise fail herhangi biri olabilmektedir. Fail önceden işlenmiş suçun faili olmamalıdır. Şüpheli ya da sanığı saklamak, ele geçirilmesi için engelleyici davranışlar sergilemek, sahte deliller üretmek, var olan delilleri saklamak ve buna benzer davranışlar sergilemek suçluyu kayırma suçunda imkan sağlama kapsamında değerlendirilmektedir.
Suç üstlenme suçunda fail işlemediği bir suça istinaden kendisi yapmış gibi üzerine alır. Suçluyu kayırma suçunda ise suçu üstlenmeyen fail çeşitli şekillerde suç işleyene yardımcı olmaya çalışmakta ve ceza almasını engellemek istemektedir. Suç üstlenme suçu genel kastla işlenirken suçluyu kayırma suçu özel kastla işlenmektedir.
Suç Üstlenme ve Suçluyu Kayırma Suçlarının Cezası Nedir?
Suç üstlenme suçu için verilecek ceza 2 yıla kadar hapistir. Suç işlenirken üstsoy, altsoy eş ya da kardeşin ceza almasını engellemek amacı ile hareket edilmesi halinde verilen ceza 3/4 oranında inebileceği gibi hiç ceza verilmeyebilir.
Suçluyu kayırma suçunda ise 6 ay- 5 yıl aralığında ceza verilebilmektedir. Suçun kamu görevlisi tarafından görevi ile ilintili olarak işlenmesi halinde ise verilen cezada artışa gidilir ve yarı nispette ceza artışı söz konusu olur.
Suç, üstsoy, altsoy, kardeş ya da eş gibi diğer suç ortakları tarafından işlenmiş ise ceza verilmemektedir.
Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve HAGB
Suç üstlenme suçu için ve suçluyu kayırma suçu kapsamında adli para cezası hükümleri uygulanabilmektedir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı da bu suçlarda uygulanabilen bir hukuki yoldur.
Erteleme kararı mahkemece hükmolunan cezanın infazından şartlı olarak vaz geçilmesidir. Her iki suç için erteleme kararı uygulanabilir.
Zamanaşımı, Şikayet Süresi ve Uzlaşma
Şikayete tabi olmayan suçlar arasında yer alan suç üstlenme suçu ve suçluyu kayırma suçu için şikayet süresi bulunmamaktadır. Savcılık olayı haber aldığında re ’sen soruşturma ve kovuşturma başlatma yetkisine sahiptir.
Şikayetten vaz geçilmesi ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmadığından şikayetten vaz geçilse dahi savcılık kamu davasını sonuna kadar takip eder. Şikayete tabi olmayan suçlar söz konusu olduğunda savcılığın kamuyu temsilen dava açması ve dava sonuçlanana kadar da iddia makamı sıfatı ile davaya müdahil olması söz konusudur.
Dava zamanaşımı süresi ise her iki suç için 8 yıl olarak belirlenmiştir. Dava zamanaşımı süresi içindeyken dava açılmaması durumunda soruşturma yapılması mümkün olmaz. Suç işlendiği tarih baz alınmak sureti ile dava zamanaşımı süresi içindeyken dava açılmaz ya da açılan dava süresi içinde sonuçlandırılmazsa dava zamanaşımı yürürlüğe girer.