Hükümlünün sosyal yaşama kazandırılması ve yeniden suç işlemesinin önlenmesi amacıyla getirilmiş alternatif infaz şekline deneyimli serbestlik denir. Denetimli serbestlik, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’da düzenlenmiş bir hukuki müessesedir. Bu müessese, infaz sistemine getirilmiş alternatif bir infaz biçimidir.
Denetimli Serbestlik Kurumu Nedir?
Denetimli serbestlik, hükümlünün cezasını ceza infaz kurumu yani cezaevi dışında, denetim ve gözetim altında tutularak infaz etmesini öngören infaz hukuku kurumudur. Bu kurumun temel gayesi, hükümlünün ıslah edilmesi ve topluma yeniden kazandırılmasıdır.
Denetimli Serbestlik Şartları Nelerdir?
Denetimli serbestlik müessesinden faydalanabilmek için belirli şartların karşılanıyor olması gerekir. Zira ceza infaz kurumunda bulunan her hükümlünün bu müesseseden faydalanması mümkün değildir. Söz konusu kurumdan yararlanılabilmesi adına karşılanması gereken şartlar şunlardır:
- Hükümlünün koşullu salıverilmesine 1 yıl veya daha az bir zaman kalmış olması gerekir.
- Hükümlünün açık cezaevine geçmiş olması icap eder.
- Hükümlünün iyi halli olması gerekir.
- Hükümlünün denetimli serbestlikten yararlanma talebi bulunmalıdır.
Denetimli Serbestlik Tedbir ve Yükümlülükleri Nelerdir?
Denetim süresi zarfında hükümlünün yerine getirmesi gereken birtakım yükümlülükler söz konusudur. Bu tedbirler ve yükümlülükler aşağıda sıralanmıştır. Hükümlünün;
- Halihazırda çalıştığı bir işi yoksa kamu yararlı bir işte ücret olarak çalıştırılmasına,
- Belirli bir konut ya da bölgede gözetim ve denetim altında tutulmasına,
- Belirli bir yer veya bölgeye gitmemesine,
- Belirlenen programlara katılmasına,
Karar verilebilir. Bunların yanı sıra, hükümlünün uyması gereken başkaca kurallar da mevcuttur. Bu kurallar şu şekilde sıralanabilir:
- Yapılan çağrılara ve hazırlanan denetim planına uyulması,
- İyileştirme çalışmaları çerçevesinde belirlenen yükümlülüklere aykırı davranılmaması,
- Denetimli serbestlik kararının infazı ve denetim için belirlenen kurallara riayet edilmesi,
- Denetimli serbestlik personelinin ikaz ve tavsiyelerine tabi olunması.
Denetimli Serbestlik Süresi Kaç Yıldır?
Denetim süresi kural gereği 1 yıldır. Fakat hükümlünün sağlık durumu, yaşı veya statüsü vb. durumlar dikkate alınarak denetim süresinde farklılıklar olabilir. Mesela maluliyet durumu olan veya kocamaya bağlı olarak yaşamını tek başına idame edemeyecek durumda bulunan kimseler için 3 yıllık denetim süresi öngörülmüştür.
70 yaşından büyükler ile 0 – 6 yaş grubu çocuğu bulunan kimseler içinse 4 yıllık denetim süresi düzenlenmiştir. Denetimli serbestlik süresinin hesaplanması başta olmak üzere diğer iş ve işlemlerin net ve açık bir şekilde yerine getirilmesi için başarılı ve uzman bir ceza avukatından yardım alınması, ilgili adına son derece yararlı olacaktır.
Denetimli Serbestliğin İhlal Edilmesinin Sonuçları Nelerdir?
Hükümlü, denetimli serbestlik kurumunun kendisine getireceği yükümlülüklere uyacağı taahhüdü üzerine serbest bırakılır. Şayet serbest bırakıldıktan sonra bu yükümlülüklere aykırı davranırsa cezaevi dışında faydalandığı bu infaz şekli sona erer.
Denetimli serbestlik kurumunun kural ve yükümlülüklerini ihlal eden hükümlü tekrar açık cezaevine alınır. Söz konusu kurum pek çok farklı biçimde ihlal edilebilir. Aşağıda, bu müessesenin ihlal edilmesine neden olabilecek başlıca davranışlar sıralanmıştır:
- Ceza infaz kurumundan tahliye olan hükümlü, tahliyesini takiben 5 gün için Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’ne müracaat etmeli ve hakkında belirlenen tedbire uygun programa katılım sağlamalıdır. Aksi takdirde ihlal sonucu doğar.
- Hükümlü, hakkında belirlenen programa ve yükümlülüklere uymama konusunda ısrar ederse yine ihlal sonucu doğar.
- Hükümlünün denetimli serbestlik yasasından yararlanma talebinden vazgeçmesi de bu infaz şeklinin sona ermesine neden olur.