Kişi bir suç işlediğinde sonradan özgür iradesi ile pişman olursa ve suç olarak kabul edilen eylemin ortaya çıkardığı zararları giderdiğinde ceza indirimi alması etkin pişmanlık ceza hukuku kurumu sayesinde olur. Suçun niteliğine bağlı olarak uygulanabilen bu ceza indirimleri sırasında koşulların gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılır.
Türk Ceza Kanunu hükümleri uyarınca düzenlenen etkin pişmanlık hem cezanın bireyselleştirilmesini hem de belirli bir oranda affedilmesini sağlar. Etkin pişmanlık için iki şekilde uygulama yapılabilir. Yargılananın soruşturma ya da kovuşturma evresindeyken şüpheli ya da sanığın, savcılık ya da mahkemeye suça yardım edenleri, azmettirenleri bildirmesi durumunda ceza indirimi alabilir.
Bir suç işlendiğinde mağdur zarara uğrar bu zararın giderilmesi durumunda sanık etkin pişmanlık hükümleri uyarınca ceza indirimi alabilir. Ayrıca, etkin pişmanlık ceza indirimine dair hukuki süreçlerde ceza avukatı yardımı almak son derece faydalı sonuçlar verir.
Etkin Pişmanlık Halinde Ceza İndirimi Oranı Nedir?
Etkin pişmanlık ceza indirimi uygulanırken suç teşkil eden fiille ilgili olarak yapılan açıklamalar, eylemi kimlerin işlediği bilgisinin verilmesi ve bu bilgilerin hangi aşamada verilmiş olduğu önemlidir. İndirim oranını belirleyen işlenen suçun vahametidir. Bunun yanı sıra suçun niteliği de dikkate alınır.
Kanun uyarınca ceza için öngörülen üst sınır aşılmamak kaydı ile bu sınırın altında bir oran ceza indirimi sırasında hakim tarafından uygulanabilmektedir. Kanun bir üst sınır belirlemiş ise hakim bu üst sınırı geçemez fakat altında bir oranda ceza indirimi uygulayabilir.
Etkin Pişmanlık Ceza İndirimi Şartları Nelerdir?
Etkin pişmanlık ceza indirimi şartları bütün suçlar için geçerli değildir. Özel suç tipleri söz konusu olduğunda istisnai olarak ceza indirimi uygulanabilmektedir. Etkin pişmanlık hükümleri uyarınca failin cezası bir bütün olarak kaldırılabileceği gibi ceza belli bir oranda indirilebilir.
- Kanun etkin pişmanlığa olanak tanıyan bir düzenlemeye sahip olmalıdır.
- Suç tanımlı olmalıdır.
- Fail, kanunda öngörülen davranışa sahip olmalıdır.
- Failin davranışı iradi olarak gerçekleşmelidir.
Etkin pişmanlık ceza indiriminden yararlanılması kanunda suç ve fail açısından özel bir düzenleme ile mümkündür. Bu uygulama her suç tipi için geçerli değildir. Teşebbüs aşamasında kalmış olan suçlarda etkin pişmanlık hükümleri geçerli olmazken bu tür bir durumda gönüllü vazgeçmeden söz edilebilir. Fail suçun ortaya çıkmasına, suçluların yakalanmasına yardım etmiş olmalıdır.
Ayrıca mağdurun zararını gidermiş olması da gerekir. Zarar aynen geri verme biçiminde olabileceği gibi tazmin ederek tamamen giderme şeklinde de telafi edilebilir. Fail, suç sonrası zararın giderilmesi, düzeltilmesi davranışlarını isteyerek yani iradi şekilde gerçekleştirmelidir.
Etkin Pişmanlık Ceza İndiriminden Nasıl Yararlanılır?
Etkin pişmanlık ceza indiriminden yararlanmak için kanunda öngörülen koşulların sağlanması gerekir. Bu kapsamda failin davranışının iradi olması, ortaya çıkan zararın giderilmesi, verilen bilgiler ışığında suçun ortaya çıkmasına yardım etmesi, suçluların yakalanmasını sağlaması gibi bir takım sonuçların oluşması gerekir.
Sanık birden fazla suç işlemiş olsa da etkin pişmanlık hükümleri için koşullar varsa her suç için ayrı ayrı bu hakkını kullanabilir. İşlenen suçun sayısının bu durumda bir önemi bulunmamaktadır. Ayrıca kişinin daha önce sabıkasının olması da ceza indiriminden yararlanması yönünde engel teşkil etmemektedir.
Kimler Etkin Pişmanlık Ceza İndiriminden Faydalanabilir?
Etkin pişmanlık ceza indiriminden yararlanacak olanlar kanunda suç olarak kabul edilen eylemi bizzat işleyen kişi olabileceği gibi suça yardım eden de olabilir. Mağdurun uğradığı zararın bertaraf edilmesi, verilen bilgiler ışığında suçun ortaya çıkarılması, suça katılanların cezalandırılması etkin pişmanlığın sonuçları olmalıdır.
Kanun açıkça emretmediği takdirde etkin pişmanlık ceza hükümleri uygulanamaz. Bu sebeple kanunun açık bir biçimde hükmettiği durumlarda ceza indirimi uygulanabilir. Etkin pişmanlık ceza hükümleri bazı suçlar için geçerli olurken bazı suçlar için de uygulanamaz.