Hakaret suçu ve cezası, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre, bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını incitebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek hakaret suçunu oluşturur.
Sövmek suretiyle bir kimsenin onurunu, şerefini ve saygınlığını hedef almak da yine hakaret suçunu oluşturur. Hakaret suçu ifade ettiğimiz üzere iki farklı şekilde işlenebilir. Suçun bu şekillerde işlenmesi halinde cezası ise 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.
Bu suç nedeniyle ceza davası ve tazminat davası olmak üzere iki farklı hakaret davası açılabilir. Her iki dava da hukuk tekniği bakımından dikkatle ve özenle takip edilmelidir. Bu nedenle sürecin yetkin ve uzman bir ceza avukatı yardımıyla takip edilmesi faydalı olacaktır.
Hakaretin Cezası Nedir?
Hakaretin cezasını birkaç başlıkta ayrı ayrı incelemek gerekir. İlk olarak, suçun temel hali yani basit şeklinin cezasını ifade edelim.
-
- Basit Hakaretin Cezası
Suçun basit şekli, yukarıda izah ettiğimiz üzere iki farklı şekilde işlenebilir. Bu şekillerde işlenen hakaret suçunun cezası, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.
- Nitelikli Hakaretin Cezası
Hakaret suçunun nitelikli halleri ve bu haller için öngörülen cezalar şöyledir:
- a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
- b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
- c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle,
İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.
Hakaret Suçunda Şikayet, Zamanaşımı ve Uzlaştırma
Hakaret suçunda 6 aylık şikayet süresi vardır. Suçun bu süre zarfında ilgili mercilere bildirilmesi icap eder. Suçun, kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret edilmesi ve Cumhurbaşkanına hakaret hariç olmak üzere diğer halleri uzlaşmaya tabidir.
Hakaret Davasında Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve HAGB
Hakaret nedeniyle yürütülen kovuşturma neticesinde, sanık hakkında hükmedilen hapis cezasının ertelenmesi mümkündür. Ayrıca hakaret sebebiyle sanık hakkında ceza mahkemesince direkt adli para cezasına hükmolunabilir. Son olarak, hakaret davası nedeniyle hükmedilen ceza kararı hakkında HAGB kararı verilebilir.
Hakaret Suçunun Cumhurbaşkanına Karşı İşlenmesi
Cumhurbaşkanına hakaret suçu ayrı bir düzenleme ile TCK m. 299’da hükme bağlanmıştır. Buna göre, Cumhurbaşkanına hakaret suçunun cezası, 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır. Suç eğer alenen işlenmişse cezada 1/6 oranında artırım yapılır. Cumhurbaşkanına hakaret sebebiyle hükmedilen hapis cezası hakkında;
- Adli para cezasına çevirme,
- Hükmün açıklanmasının geri bırakılması,
- Erteleme,
Kararları verilebilir.