Türk Ceza Kanunu 197. Madde kapsamında cezalandırılan parada sahtecilik suçu seçimlik hareketli bir suçtur. Bu suç Türkiye’de ya da yabancı bir ülkede tedavülde olan paranın sahte olarak üretilmesi, nakledilmesi, muhafaza edilmesi ya da tedavüle sokulması şeklinde işlenir.
Parada sahtecilik suçu kalpazanlık suçu olarak da bilinen bir suç tipidir. Bu suçun maddi konusunu para teşkil eder. Çeşitli biçimlerde işlenebilen bu suç sahte para üretilerek de vücut bulabilir. Bunun yanı sıra sahte parayı nakletmek ya da ülkeye sokmak seçimlik olarak işlenebileceği gibi sahte parayı muhafaza etmek, tedavüle sokmak, kabul etmek ya da sahteliğini bilmeden alınan parayı tedavüle sokmak şeklinde de işlenebilir.
Bu seçimlik hareketler tek başına ya da hep birlikte işlenebilir. Seçimlik hareketlerin tek başına ya da birlikte işlenmesi durumunda parada sahtecilik suçu oluşmuş demektir. Bu durumda Türk Ceza Kanunu 197. Madde kapsamında suça öngörülecek cezalar belirlenir.
Parada Sahtecilik Suçunun Şartları ve Unsurları
Parada sahtecilik suçunda maddi unsur paradır. Kağıt para olabileceği gibi madeni paranın da parada sahtecilik suçuna konu olması mümkündür. Milli para ya da yabancı para üzerinde parada sahtecilik suçu işlenebilmektedir.
Seçimlik hareketle işlenebilen bu suç kamu güvenine karşı suçlar çerçevesinde değerlendirilir. Bu sebeple de suç işlendiğinde kamu davası kapsamında hareket edilir. Seçimlik hareketler ise şunlardır:
- Sahte para üretimi,
- Sahte parayı ülkeye sokmak,
- Sahte parayı muhafaza etmek,
- Sahte parayı tedavüle sokmak,
- Sahte para kabul etmek,
- Sahte olduğu bilinmeden alınan paranın tedavüle sokulması.
Parada Sahtecilik Suçunun Cezası Nedir?
Parada sahtecilik suçunun cezası işlenme biçimine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Sahte parayı bilerek kabul edene 1-3 yıl aralığında hapis cezası ve adli para cezası verilir. Kişi sahte olduğunu bilmeden bir parayı kabul edip bu niteliği sebebi ile tedavüle sokarsa 3 ay-1 yıl aralığında değişen sürede hapis cezası alır.
Yaşadığı ülkede veya yabancı bir memlekette tedavülde olan parayı sahte biçimde üreten, ülkeye sokan, nakledip, muhafaza eden kişi 2-12 yıl aralığında hapsi cezasına ek olarak 10.000 güne kadar da adli para cezası ile cezalandırılır.
Etkin Pişmanlık, Adli Para Cezasına Çevirme ve Erteleme
Parada sahtecilik suçu için iki çeşit etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilir. Kişi sahte para ürettiğinde veya ülkeye soktuğunda para tedavüle girmeden önce ilgili merciler haber almadan önce bilgi verdiğinde ve bu bilgi kapsamında suç ortakları yakalanırsa, sahte paralar ele geçirilirse fail ceza almaz.
Sahte paranın üretilmesi için kullanılacak olan malzemeyi izinsiz şekilde ülkeye sokan, üreten, devredip, satın alan ya da muhafaza eden kişi ilgili merciler haber almadan önce bu bilgileri paylaşırsa, suç ortakları ve izinsiz malzemelerin yerini bildirirse hakkında ceza uygulanmaz.
Suçun Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaşma
Parada sahtecilik suçu kapsamında uzlaşma hükümleri uygulanmamaktadır. Uzlaşma hükümleri uyarınca suç isnadı altındaki kişi ile suçun mağduru uzlaştırmacı vasıtası ile bir araya gelerek anlaşır. Kalpazanlık suçu için bu hükümler uygulanmaz.
Şikayete tabi olmayan suçlardan biri de parada sahtecilik suçudur. Bu suçun işlendiği haber alındığında savcılık re’sen soruşturma ve kovuşturma başlatma yetkisine sahiptir. Savcılığın kendiliğinden harekete geçebildiği bu suç için herhangi bir şikayet süresi yoktur.
Savcılık olayı haber aldığında suç şüphesi oluşturmaya yetecek delil varsa iddianame hazırlayarak kamu davasını açar. Dava açıldıktan sonra da sonuçlanana dek davaya iddia makamı sıfatı ile dahil olur. Kamunun haklarını savcılık iddia makamı olarak korur.
Parada sahtecilik suçu dava zamanaşımı süresi bakımından TCK 197/1 uyarınca 15 yıldır. Yargılama TCK 197/2-3 uyarınca yapılacaksa dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Dava zamanaşımı süreleri aşılmadığı müddetçe suç her zaman soruşturulabilir.